Iz istorije albanskog naroda

Sirenje gvoz?a na Balkanu doprinijelo je daljem razvoju poljoprivrede, koja je ovdje nastala u neolitskom periodu; u prvoj polovini prvog milenijuma pocela se siroko siriti poljoprivreda plugova. Poboljsanje alata doprinijelo je razvoju zanata – oruzja, kovackog zanata, stakla, grncarstva; me?utim, keramika je dugo ostala gruba i primitivna, buduci da se grncarski tocak jos nije koristio u tim zemljama.

U prvoj polovini prvog milenijuma prije nove ere uocene su primjetne promjene u drustvenoj strukturi lokalnih ilirskih i trackih plemena. Naselja ovog perioda sastojala su se od sela i malih utvr?enja smjestenih na visinama koje su dominirale ovim podrucjem. Iskopavanja ovih utvr?enja otkrivaju, kao sto je vec pomenuto, brojne metalne proizvode, ukljucujuci nakit od zlata i srebra, kao i uzorke visokokvalitetne keramike. Iskopavanja sela daju vrlo malo metalnih proizvoda; nakita gotovo da nema; keramika je primitivna i gotovo se ne razlikuje od one proizvedene tokom neolita. Ocigledno je u utvr?enjima zivjelo plemensko plemstvo, a u selima obicni clanovi zajednice. To ukazuje na dalekosezan proces imovinskog i drustvenog raslojavanja me?u balkanskim plemenima. Cinjenica razdvajanja plemenskog plemstva, koja je ocigledno zapocela u bronzanom dobu, tako?e potvr?uje razliku u posu?u koji se nalaze u bogatim i siromasnim sahranama. Ali progresivna dekompozicija primitivnog komunalnog sistema nije dovela do sredine prvog milenijuma pre nove ere . ka formiranju klasnog drustva na Balkanu (osim Grcke). Tome su se najblize priblizila plemena Juzne Trakije koja su naseljavala teritoriju moderne Bugarske, gdje je formiranje drzava pocelo u V vijeku prije nove ere. Odnosi grckih kolonista sa lokalnim plemenima, koji jos nisu nadzivjeli primitivne komunalne odnose, u ovom trenutku dobijaju veliki znacaj. Takav je odnos Grka sa trackim plemenima na Balkanskom poluostrvu, sa lokalnim plemenima Juzne Italije i Sicilije, sa Keltima i Iberima, koji su u anticko doba naseljavali moderne teritorije Francuske i Spanije, sa Skitima, mjesta i druga, plemena na obalama Crnog i Azovskog mora. Grci su uspostavili mirne odnose sa mnogim lokalnim plemenima na osnovu trgovinske razmjene, sto je donijelo ogromne koristi kolonijama, ali je bilo i cestih slucajeva vojnih sukoba.

U 7.-3. veku pre nove ere, Grci su osnovali niz trgovackih i poljoprivrednih naselja-kolonija na teritoriji naselja Ilira. Tada se Halstatska zajednica raspada; formira se Kelto-tracka latenska kultura, neprijateljska prema Ilirima. Kelti pocinju gurati Ilire sa sjevera, a Grke sa istoka. Kelti su djelimicno potisnuli Ilire, dijelom ih podvrgli asimilaciji. U 3.veku pre nove ere, kada su Iliri dosli u sukob sa Rimljanima, oni su uglavnom bili u fazi raspadanja nejevrejskog sistema. Neki naucnici smatraju da su moderni Albanci potomci drevnih Ilira. Spomenici ilirske kulture sacuvani su u Austriji, Albaniji, Italiji, Makedoniji, Srbiji.

Postoji mogucnost da su se nakon migracije sa Karpata na Balkansko poluostrvo Indoevropljani koji su pripadali haplogrupi R1a asimilirali sa lokalnim paleobalkanskim plemenima haplogrupe I2a, sto je rezultiralo formiranjem trackih nacionalnosti (poznatih iz pisanih izvora) (dominira haplogrupa I2a sa malom primjesom haplogrupe R1a); istovremeno je formiran novi jezik na osnovu jezika osvajaca, odnosno na indoevropskoj osnovi, apsorbujuci neke lokalne karakteristike. Neki istrazivaci Tracane pripisuju haplogrupi R1b. Razlikuje se 9 haplogrupa savremenih Albanaca: E1b1b1 (M35), J2 (M172), R1 (M173), I (M170), G (M201), K (M9, XP), J1 (M267), H1 (M52), E (xE1b1b1), sto ukazuje na njihovo izuzetno mjesovito porijeklo. Haplogrupa je grupa slicnih haplotipova koji imaju zajednickog pretka koji ima mutaciju koju su naslijedili svi potomci (obicno polimorfizam jednog nukleotida). Termin "haplogrupa" se siroko koristi u populacionoj genetici i genetskoj genealogiji – nauci koja proucava genetsku istoriju covecanstva, koristeci proucavanje haplogrupa Y hromozoma (Y-DNK), mitohondrijske DNK (mtDNA) i hCG haplogrupe. Genetski markeri Y-DNK se prenose sa Y-hromozomom iskljucivo preko ocinske linije (odnosno od oca do sinova), a mtDNA markeri se prenose preko majcinske linije (od majke do sve dece). Dakle, muskarci su nosioci Y-DNK i mtDNA markera, a zene su samo mtDNA. Haplotipovi autosomnim markerima zastupljeni su i kod muskaraca i kod zena.