Дарц

– Ас мел маслаIаташ дарх, ненан дог Iийр дац кIантана са ца гатдеш. Амма ас тешам боллуш цхьаъ олу хьоьга. Тахана дуьйна дIа хьан а, Coипан а дола дан со ваша ву хьан. ХIокху махкахь уггар тоьлла адвокат а карор ву суна, цунна дала ахча а хир ду. Йуьртахь ши-кхо де а даьккхина, Соипан гIайгIа бан аравер ву со. Нагахь санна и гIалагIазкхи дийна висинехь, хан ца тухуьйтуш, цIа валор ву Coип, иза веллехь, yггap лахара хан а тухуьйтур йу. Дала мукъалахь, и гIалагIазкхи велла а хир вац, Соип цIа а вогIур вy. Соип Делан кара лур ву вайша, ткъа ас сайн ницкъ кхочу бахьанаш лелор ду. Варийлахь, Деши, цунах хьайна бала ма белахь, Деле хьайна собар дехалахь. ГIийлачу адамех къинхетам беш ву хьуна Иза, Соип хьуна цIа вало ницкъ болуш а ву хьуна Иза.

– Ахь дуьйцучух теша со, Овхьад. Уггар сан де доьхначу дийнахь, дог эккхал, хьер йаллал со бIарзйеллачу дийнахь, орцах вала ваша воцуш со цхьа йисинчу дийнахь суна тIе ваша кхачийначу Дала сан кIант шен декъазчу нанна йуха а лур ву. АлхьамдулиллахI, хастам бу-кх ницкъ болчу, къинхетамечу, комаьршачу вайн Далла. Цо динчунна реза ду-кх вай, Цо собар а лур ду вайна. ХIинца со паргIат йу хьуна, сан ваша…

7

Пхьуьйра хан хила гергайахча, цхьана гу тIе и шиъ хьаладаьлча, цаьршинна хьалха гучуйелира Яьсси-хин аьрру йистехь, лекхачу берда тIехь, нийсачу меттехь йаьржина Iуьллу Iаьлара. Йуьртахь чиркхийн гIийла серлонаш а, тхевнаш тIехула нийсса хьалаоьхуш кIуьраш а гора.

Овхьада доцца дийцира Дешина дIадаханчу ткъе ворхI шарахь шен хиллачу кхолламах. И беха некъ беш Овхьада шайн доьзал а, гергара нах а ца хаьттира, ткъа Дешис уьш а ца хьахийра. Дешис уьш ца хьахийча, Овхьад шеквелира, шен доьзалехь сингаттамаш хиллий-те аьлла. Iаьлара чукхачале цунах дерг хаа лиира Овхьадана.

– Тхайчарах белларш-биснарш а муьлш бу, Деши?

Деши йоьхна хьаьвзира.

– Дийцал ахь, бохамаш хилаза цхьа а вац, массарначул а тIех хьуна хилла.

– Делахь, Овхьад, йуьртах а, махках а, халкъах а ваьккхина, халонаш-баланаш а лайна цIа вогIучу хьан тIе а дог Iовжо ца лууш ма Iийра со-м. Ас хIинца цадийцарх, кхана хьуна хьайна а хуур ду дерриг а. Iожалла Делера йу, Цо кхоьллина массо а са дала дезаш ду, дийна висинарг шен де тIекхаччалц, собаре а хилла, ваха везаш ву. Хьан да-нана дIакхелхина. Асхьаб туркойн тIамера цIа ца веана. Хонкарахь вийна, цигахь дIавоьллина иза.

Да-нана дийна хир доцийла-м хаьара Овхьадана. Иза царах дIакъаьстинчу хенахь цаьршиннан кхузткъе итт сов шераш дара. Ткъа Овхьадан ваша Асхьаб хIокхул кхо шо бен воккха ма вацара. Дех а, Асхьадах а тера а воцуш, догцIена, къинхетаме, оьзда ваша ма вара иза. Да а, Асхьад а хIокхунна дов дан воьлча, даим а Овхьадехьа гIо ма доккхура цо. Нана а, Асхьаб а дац аьлча, дог Iаьвжира цуьнан.

– Ровзан а, Iабди а долуш ду. Шиннан а доьзалш а бу. Маре бахана йоIарий а, зударий балийна кIентий а бу. Берийн бераш а ду. Ткъа хьо цIахь воцуш дуккха а нах белла йуьртахь.

– Iабди хIун деш ву?

– Шун дех йисина туька жима а хетта, кхин йоккха туька йина цо. ХIокху aгIop цхьаьннан а йац иштта йоккха туька. Оьрсийн махкара тайп-тайпана товар а дохьу цо шен туькана. Iедало дика лоруш а, хьаькамашца гIуллакх догIуш а ву. Йуьрта баьхкина хьаькамаш цуьнан хIусамехь совцу.

– Асхьабаца тIаме бахнарш цIа баьхкиний? Уьш дийна буй? Товсолтин Хьуьси а, Борахин СаьIад а, Сатун Солтха а?

– Сатун Солта кхузахь тIом болуш цIа ма веанера. Туркошца тIамехь пхьарс а баьккхина. Иза а велла. Важа шиъ волуш ву. СаьIад – йуьртда, Хьуьси йуьртан къеда ву.

– Iелин а, Аьрзун а кIентий болуш буй?

– Iелин воккхахволу кIант Iумар вац. Нах леца йуьрта тражникаш баьхкича, вада гIоьртича, вийра иза. Iусман ву. Аьрзун Мохьмад дукха хан йоццуш япон тIаме вахана. Иза а, Аьрсамирзин Эламирза а, Солтхин Солта а. Аьрру пхьарс а баьккхина, цигара цIa веана Солта.