Агасфэр (Вечны Жыд)

Айцэну адразу горача робіцца, але ён не адважваецца спадзявацца, на што вельмі хоча спадзявацца, і таму выганяе панадны той вобраз з сэрца і ўжо на другі дзень ідзе ў Штэдэраў дом перадаць дзеве запрашэньне, што апошнюю дужа хвалюе, і ў найярчэйшых фарбах апісаць ёй свайго прыяцеля, які ён разумны й знаходлівы, які заможны й нават не сказаць каб несымпатычны зь яго востра паднятымі брывамі й бародкай-эспаньёлкай; нават горбіка ён мудра не маскіруе гэтаксама як і кульгавую нагу, але падкрэсьлівае, што менавіта гэта ўсё дадае геру Лёйхтэнтрагеру своеасаблівага шарму, з прычыны чаго нярэдка дамы потайкам кладуць на яго вока, як, напрыклад, дзьве ці тое тры паненкі Міхаэліса ў Магдэбургу, Лізбэт і Юта, дочкі гера саборнага прапаведніка, і разам з тым думае, колькі вэрхалу было б у таго ў мазгах, калі б і дзева Барбара не засталася беспачуцьцёвая да ягонага сябра.

У нядзельку ў Гамбургу было пагодліва як мала калі, глыбока блакітнае неба выгінаецца над мешанінай дахаў і шпіцамі кірхаў, а як што перадпалуднем выдаўся моцны дождж, дык усё сьмецьце й бруд з вуліц сплыло ў Эльбу, вада ў Альстэры абнавілася і амаль што ўжо больш не сьмярдзіць. Дзева Барбара строіцца ў свой самы лепшы прыкід, цёмназялёнае, праз якое яе твар набывае цікавую бледнасьць, футраная палярына, якая хавае пляскатасьці сьпераду й ззаду; да таго ж карункавы каптурык і залатая акраса з матчынай шкатулкі. І Айцэнава сутана, хоць адпаведна духоўнаму сану цёмная, з тонкага сукна й адмысловага крою, і магістарскі капялюш на галаве прыцягваюць да сябе поўныя рышпекту позіркі народу, аж Штэдэрыха была пляснула рукамі і ўголас заявіла, ба! — якая здатная пара, гер Паўль і яе Барбара, нават калі магістр пакуль што й ня мае месца й пасады ў вялікай кірсе, усё гэта знойдзецца, усё гэта яшчэ не забавіцца, ужо ж такі муж яе, карабельны маклер і падрадчык закіне каму трэба слоўца-другое ў гарадзкой радзе.

І вось яны шпацыруюць, разьмераным крокам, ня ведаючы добра, што каму трэба гаварыць, дзева, таму што страх абняў сэрца, і Айцэн, таму што нутрынаю чуе, як зноў апанавалі яго варожыя сілы. І падыходзячы да моста, які вядзе да Сьвятога Духа, бачыць нарэшце Лёйхтэнтрагера, але гэты не адзін, і гер магістр слупянее, нібы маланкай сьперазаны.

А Лёйхтэнтрагер, на якім чырвоная шапачка з пяром, срэбраная шпага, да таго ж чырвоныя панчохі й кароткая чырвоная накідка, схіляецца перад дзевай, бярэ яе руку й цалуе на гішпанскі манер і адразу кажа, як ён рады цяпер вось сустрэцца зь дзевай пасьля ўсяго нагаворанага герам магістрам, і ўсё толькі найлепшага, пахвальнага яе прыгажосьці і ўсім дарам і даброцям, шчодра адмераным ёй прыродай і Госпадам Богам.

Дзеве Барбары як бы прыемная казытка прабягае па сьпіне ўгору і ўніз, аж выскоквае сэрца з грудзей: такога яна яшчэ не сустракала, каб ужо за першым словам кроў забушавала. А яе Паўль усё стаіць яшчэ як пень; яму адняло мову, калі ўбачыў Маргрыт альбо прынцэсу Трапезундзкую, выштукаваную, выстраеную, як усё роўна табе герцагіня якая, на руцэ залатая торбачка й шаўковая хусьцінка ў руцэ, а поплеч зь ёю жыд, ледзь пазнаць яго, апрануты, як ёсьць, па самай тонкай ангельскай модзе, са шліцаванымі рукавамі на наплечніку, вострая рыжаватая бародка падстрыжана, расчасана.

— Сэр Агасфэр, — кажа Лёйхтэнтрагер, прадстаўляючы гэткім манерам дзеве свайго прыяцеля, — сэр Агасфэр і лэдзі Маргарэт.

Сэр Агасфэр, думае Айцэн, і лэдзі Маргарэт; і бачачы, што лэдзі складзена зусім ня так, як яго Барбара, і яе губкі — адна суцэльная смаката, і цёмны бляск яе вачэй з затоенай у іх пажадай, пра што ён і думаць ня важыцца; і яго забірае шал, бо што такое магістр бязь месца й пасады супроць нейкага жыдка, які раптам узьбіўся на вялікія барышы й зрабіўся ангельскім сэрам, і ён думае, як яму пазбыцца ад гэтага апостала, чаго сваім часам не ўдалося ў Гэльмштэце.