– Mn sninl evd qalmaq istyirm, ana, – dey cavab verrdi. Lakin Dilar cox vaxt qizinin bu istyinin mnasina varmadan dodagi altinda deyinrdi:
– Bu usaq bilmirm kim oxsayib. Xalxin usaqlarini hyt-bacadan yigmaq olmur. Bizimkini d evdn bayira cixarmaq m"umk"un deyil.
Dilarnin bzn qizina yazigi glrdi. O, qrib, basqalarina bnzmyn usaq idi. Onun bir oyuncagini sindirdigi, bir kitabini cirdigi v ya paltarini batirdigi Dilarnin yadina d"usm"urd"u. D"osmd kicik bir kagiz parcasi g"orsydi, tez onu yerdn qaldinb zibil qabina atardi. Dilar qizini az-az hallarda zizlyrdi. Buna g"or d Aynur onun hr kicik nvazisin, hr iliq tbss"um"un sevinr, hr xos s"oz"undn "uryin bir hrart axardi. Anasi ona “can” deynd sevinc icrisind sorusardi:
– Sn mn “can” dedin?
– H, Aynur.
– Cox sag ol, ana.
Dilar onun bu qrib iltifatina hmis g"ulrdi.
… – Aynur, daha aglamirsan ki? – Hcr xala qapida g"or"und"u. Aynur ona cavab vermdi.
– Di dur, bsdir mismirigini salladin. Gl c"oryimizi yeyk., – Hcr xala onun lindn tutub yemk otagina apardi.
* * *
Dilar gecni cox narahat yatmisdi. "Uz"un"un rngi solgun g"or"un"urd"u. G"ozlrinin alti qaralmisdi. Shrdn eyni acilmirdi. C"unki bu g"un ayin on "uc"u, nhs g"un idi. Dilar ayin on "uc"un"u hmis qorxa-qorxa g"ozlyrdi. O g"un m"utlq n is xosaglmz bir hadis bas vermli, qani qaralmali idi. Uzun illr idi ki, bunu sinaqdan kecirirdi.
– Qizim, ris yerinddir? – dey icri girn yasli bir qadin sorusdu.
– Xeyr.
– Bilmirsn hardadir?
– Bilmirm.
– Bu g"un glckmi?
Dilarnin h"ovslsi daraldi:
– Mn n bilim glck, ya glmyck. Bym ris mn hesabat verir?
– Hesabat vermirs, sni niy biirda oturdub? – dey qadin deyin-deyin otaqdan cixdi.
“Bli d, baslandi.” – Dilar dilxor halda makinasini tiqqildatmaga basladi. – “Qudurasan, qurbaga, gldi bizi vurmaga”, – "uryind arvadin dalinca s"oylndi.
Bir azdan ortayasli bir kisi icri girib birbasa risin kabinetin trf getdi.
– Ay yoldas, hara? – dey Dilar sorusdu.
– Risin yanma.
– Bs sorusmazlarmi ki, ris burdadir, ya yox?
– Qbul vaxti isd olmayib, harda olacaq?
– Deyirsiz yni b"ut"un g"un"u kabinetindn cixmamalidir? – dey Dilar hirslndi.
– vvl d"ovlt isi, sonra sxsi islr.
Xeyli cn-bogazdan sonra kisi narazi halda cixib getdi. Hec bes dqiq kecmdi ki, ucaboy bir oglan icri girdi:
– Qsng qiz, salam.
– leykssalam.
– Risin yaninda adam var?
– Ris yoxdur.
– Hardadir?
– Bilmirm.
– Qaniniz niy qaradir?
– Onun siz dxli yoxdur.
– Heyf bu g"ozllikdn ki, bel acidil qiza verilib, – dey oglan tss"uflndi.
Dilar onun s"ozlrindn tutuldu. “Dogrudan da, mn n olub? Adamlarla niy bel kobud danisiram? "onlann n tqsiri var?” – dey "oz-"oz"un d"us"und"u.
Oglan otaqdan cixan kimi Dilar stolunun yesiyindn balaca g"uzg"us"un"u cixarib sacini daradi, tirlndi, "uz"un mehriban ifad verdi. Bu g"orkmindn mmnun qaldi.
– Namiq Dadasovicin katibsisinsiz? – "Uz"undn sitlik yagan bir oglan salamsiz-klamsiz ona yaxinlasdi.
– Sizi esidirm, – dey Dilar aciqli halda cavab verdi.
– Namiq Dadasovicin yaxsi z"ovq"u var. – Oglan bu s"ozlri agzini az qala Dilarnin qulagina yapisdirib dedi. Dilar qipqirmizi qizardi, amma hec n demdi.
– vvlki katibsi d qsng qiz idi. Basa d"usm"urm, o niy cixib getdi?! – Oglan g"ozlrini bic-bic qirpdi. Dilar daha h"ovslsini basa bilmdi.
– Bura baxin, vtndas, el etmyin ki, milis cagirim. Rdd olun burdan.
Oglan onun sbilsdiyini g"or"ub "oz"un"u itirdi:
– Mn n dedim ax i?
– Siz dedim rdd olun burdan.
Oglan vvl trdd"udl Dilary baxdi, sonra is hec n demyib otaqdan cixdi. Lakin hec bir dqiq kecmmis yenidn qapidan boylandi:
– Namiq Dadasovic hec n demyin ha! Yaxsi d"usmz.
Dilar basini llri arasina almisdi. Hirsindn dodaqlarini
gmirirdi. Onun d"unyada n cox zhlsi gedn bir s"oz var idis, o da “katib” s"oz"u idi. Bu adla cagrilanda "oz"un"u alcalmis, thqir olunmus hesab edirdi. Bu idary gldiyi g"un lnt oxuyurdu. Bir bhan il isdn cixmaq istyirdi. Amma bu bhan hec c"ur l d"usm"urd"u. Namiq Dadasovic mehriban adam idi. Birc df d onun xtrin dymmis, ssini qaldirmamisdi. Digr trfdn d, Dilar pedaqoji institutda qiyabi oxuyurdu.
Institutu bitirmyin il yarim vaxt qalirdi. Ona g"or d birdflik ixtisasina uygun is axtarmali idi.
– Dilar xanimin kefi necdir? – Namiq Dadasovicin yumsaq, mehriban ssi esidilnd Dilar ayaga qalxib onunla salamlasdi.
– Niy qanin qaradir? – dey ris sorusdu.
– Hec, el bir sey yoxdur. – Dilar cavab verdi.
Namiq Dadasovic otagina kecnd Dilar "oz"und n is bir y"ung"ull"uk hiss etdi. Bayaqki qanqaraligi yadindan cixdi. Tez elektrik caynikini qaynadib cay dmldi, balaca podnosa konfet, m"urbb qoyub risin otagina kecdi. Onlan stolun "ust"un d"uz"ub geri qayitmaq istyirdi ki, ris dillndi:
– Bir dqiq yls, Dilar.
Dilar stul ckib oturdu.
– Necsn? Coxdan sninl s"ohbt etmirik.
– Cox sag olun, hr sey yaxsidir.
– Qizin necdir? Sni cox incitmir ki?
– Xeyr.
– Cavan qadin "uc"un tk yasamaq ctindir. "Oz"u d snin kimi g"ozl qadin "uc"un. El deyilmi?
Dilar ciyinlrini ckdi.
– Xahis edirm, mni "oz"un yad bilm. N s"oz"un olsa ckinm, yaxsimi?
– Sizdn cox raziyam, Namiq Dadasovic, – Dilar onun smimiyytindn k"ovrldi.
– Mni sadc olaraq adimla cagir, Dilar.
Георгий Фёдорович Коваленко , Коллектив авторов , Мария Терентьевна Майстровская , Протоиерей Николай Чернокрак , Сергей Николаевич Федунов , Татьяна Леонидовна Астраханцева , Юрий Ростиславович Савельев
Биографии и Мемуары / Прочее / Изобразительное искусство, фотография / Документальное