Step by Step in Esperanto

En butiko (shop) kun virinaj ĉapeloj. Edzino: “Kiu ĉapelo plej plaĉas al vi?” Edzo: “Tiu, sur via kapo.”

370. «La plej … el», the most… of, the ‑est of

The most beautiful of women. The greatest of us. The tallest of us. The best of men. The bravest (kuraĝ) of the boys. The wisest of men. The sweetest of the oranges. The politest of the children. The most comfortable of the beds. The ripest of the apples. The most diligent of the pupils.

371. MALPLEJ = least. Malplej bela, least beautiful (all are beautiful). Malplej malbela, least ugly (all are ugly). Malplej bona, least good; malplej malbona, least bad. Lasta, sed ne malplej grava.

372. «La malplej … el», the least … of

373. El la kvin fingroj de la mano, kiu estas la (mal)plej longa? la plej forta? la plej interesa? (Montru!) El la dek du monatoj de la jaro, kiu estas la malpIej longa? la plej varma? El ni, kiu estas la piej alta (juna, forta, riĉa)? la malplej juna, dika?

Kiu el la mebloj en la domo estas la plej utila? (bildoj en la ĉambro … bela? kontinentoj … granda? landoj … grava? lingvoj … simpla? bestoj … forta?)

The «kiam» Family ( Time )

374. -AM = “at … time”. (Think of a.m. = time in the morning.)[45]

Kiam = en kiu tempo, etc.

N.B. Accent the i in neniam.

• KIAM, at what time, when.

• TIAM, at that time, then.

• IAM, at some time (or other), somewhen, some day, once (upon a time).

• ĈIAM, at every time, always, at all times, ever.

• NENIAM, at no time, never.

375. Do not confuse tiam with do (90). De kiam, since when. De tiam, from that time, since then, thereafter.

376. Kiam mi vidas, tiam mi kredas. Kiam la kato promenas, (tiam) la musoj festenas. Kiam sako mizeras, amo malaperas. Ofte kantas la buŝo, kiam ploras la koro. Amo vera neniam mortas. Elefanto neniam forgesas. Kiu neniam eraras, nenion faras. Ĉio dependas de “se” kaj “kiam”. Du hundoj neniam konsentas pri unu osto. En unu sako du katoj—ĉiam mordoj kaj gratoj (scratches). La luno ne aŭskultas, kiam hundo ĝin insultas (abuses, reviles). Nin ĉiam ravas (delights) (tio), kion ni ne havas.

377. La tiama modo, the fashion oj that time, contemporary style. La neniama lando, the land that never was. Iama feliĉo, one-time happiness. Ĉiama ripozo, everlasting rest. Ĉiamverda folio. En la tago de la Sankta Neniamo (St Never)!

378. (a) Nun aŭ neniam! Nu, mi neniam …! Venu al mi iam en la vespero. Ĉiam pensu en Esperanto. Homoj venas, homoj iras; fluas mi por ĉiam. Kiam li estas en la ban-(bath)ĉambro, tiam li kantas. Mi ĉiam estas malfeliĉa, kiam li kantas.

(b) “Kiam mi staras sur la kapo, la sango fluas al ĝi. Kial la sango ne fluas al la piedoj, kiam mi staras sur ili?” “Ĉar viaj piedoj ne estas malplenaj.”

En mondo regas (rule) ĉiam tri
pronomoj:mia, min, kaj mi.

379. Kion vi bezonas, kiam vi soifas? malsatas? vojaĝas? lavas? skribas? timas? aĉetas? imitas? estas juna (varma, malvarma, malpura)?

380. Kiam mi soifas, (tiam) mi trinkas akvon.

… malsatas, mi manĝas buterpanon.

… vojaĝas, mi aĉetas bileton.

… aĉetas, mi donas monon al la vendisto.

… estas malpura, mi lavas min.

… lavas min, mi uzas sapon kaj akvon.

… skribas sur la nigra tabulo, mi uzas kreton.

… skribas leteron, mi uzas paperon, plumon, kaj inkon.

Variantoj. (i) Kion vi trinkas, kiam vi soifas? (Mi trinkas akvon.) (ii) Kiam vi trinkas akvon? (Mi trinkas ĝin, kiam mi soifas.) (iii) Se vi soifas, kion vi faras? (iv) Ĉu vi trinkas akvon, kiam vi soifas? (v) Kiam vi soifas, ĉu vi trinkas brandon (manĝas akvon)? (vi) Kiu trinkas la akvon?

381. (a) Kiam la ĉambro estas malvarma (tro varma), mi faras fajron (malfermas la fenestron).

… vento blovas, mi fermas la pordon.

… lernanto progresas, mi lin laŭdas.

… suno tro brilas, mi portas sunombrelon.

… fajro estas tre malforta, mi ĝin blovas.

… infano falas, mi ĝin levas.

… vizaĝo de la infano estas malpura, mi ĝin lavas.