Ислам модернизациясы. 1 Б?лім

Ислам М?сылман билеушісіне ?арсы с?йлеуге тыйым салады. Алланы? шари?аты осы лауазым?а сайлан?ан м?сылман билеушіге ?арсы с?йлеуге ?зілді-кесілді тыйым салады. М?сылманны? ?олында?ы ?кіметті ??лату?а немесе тіпті оны? билігіне н??сан келтіруге ?рекеттенген адам Алла Та?ала мен Оны? со??ы Елшісіні? еркіне ?арсы болады. Зияд ибн ??сайб былай деді: «Мен ?бу Б?кратамен бірге Ибн Амир уа?ыз о?ып жат?ан кезде оны? мінберіні? жанында отырдым, ол ж??а ?рі н?зік к?йлек киген болатын. Осы кезде ?бу Билял: «Бізді? ?мірге ?ара?дар. Ол еріктілер киетін к?йлекті киіп ж?р». ?бу Б?крата о?ан тез жауап ?атты: «?ндемей ?ал, мен Алла елшісіні?: «Кімде-кім жер бетінде Алланы? билік берген ?міршісін ?орласа, Алла оны ?орлайды», – дегенін естідім (?т-Тирмизи; ?л-?лбани б?л хадисті жа?сы деп таны?ан). Имам Ахмад риуаят еткен хадисте: «Кімде-кім Алла Та?ала жер бетінде билік берген ?міршісін ??рметтесе, Алла оны ??рметтейді. Ал кімде-кім Алла Та?ала жер бетінде ??дірет берген ?міршісін ?орласа, Алла оны ?орлайды». Сахл ибн Абдулла ат-Тустари былай деген: «Адамдар билеушілері мен ?алымдарын ??рметтесе, оларды? денсаулы?ы нашар болады. Оларды ??рметтесе, Алла оларды? д?ниелік ж?не болаша? ?мірін реттейді. Олар?а нем??райлылы? танытса, Алла оларды? д?ниелік ж?не болаша? ?мірін жояды». (Тафсир ?л-?уртуби, 5/262). ?бу ?урайрадан (р.а.) жеткен хадисте Пай?амбарымыз (о?ан Алланы? игілігі мен с?лемі болсын): «Кімде-кім басшы?а мойынс?нбай, м?сылман ?мметінен б?лініп ?лсе, ол наданды? заманыны? ?лімімен ?леді. Кімде-кім со?ыр ??марлы?тан ту астында со?ысса, о?ан ашуланып, ша?ырып немесе о?ан к?мектесіп, ?лтірілсе, ол наданды? заманыны? ?лімімен ?лді. Кімде-кім та?уалар мен к?н??арларды ажыратпай, м?міндерге зиянын тигізбестен ж?не бейбіт келісім жасал?андарды? алдында?ы міндеттерін орындамай ?мметіме ?арсы келсе, оны? ма?ан ?атысы жо?, мені? де о?ан ?атысым жо?. .» (Б?хари ж?не Муслим). Ибн Аббас жеткізген хадисте Пай?амбарымыз (о?ан Алланы? игілігі мен с?лемі болсын): «Кімде-кім ?з ?міршісінен ?натпайтын н?рсені бай?аса, о?ан сабыр етсін, ?йткені кім м?сылман ?мметінен б?лініп, ?лсе, ол наданды? заманыны? ?лімімен ?леді» (Б?хари ж?не Муслим). Абдулла ибн Омардан жеткен хадисте Пай?амбарымыз (о?ан Алланы? игілігі мен с?лемі болсын): «Кімде-кім ?міршісіне ба?ынба?ан болса, ?иямет к?ні Алла Та?ала?а жолы?ады ж?не о?ан еш?андай себеп болмайды. Ал кім ант ішпей ?лсе, ол наданды? заманыны? ?лімімен ?лді» (Муслим). Арфаджа Алла Елшісіні? былай дегенін естігенін айтты: «Егер сендерге бір кісіні? ?ол астында болса?дар, бірлігі?ді б?зып, ?мметі?ді б?лгісі келетін біреу келсе, оны ?лтірі?дер (Муслим). Арфаджа Алла Елшісіні? былай дегенін естігенін жеткізген: «Егер б?рі? бір адамны? ?ол астында бола т?ра, бірлікті б?зып, ?мметі?ді б?лгісі келетін біреу келсе, оны ?лтірі?дер (я?ни, басшы?а ?арсы шы??анды), (Муслим). Умму С?л?м? Пай?амбарды? (о?ан Алланы? игілігі мен с?лемі болсын) былай дегенін жеткізген: «Сендерді? істері?ді кейде ?натып, кейде ?натпайтын ?мірлер бас?аратын уа?ыт келеді. Сендерден кім [оларды? з?лымды?тарын] жек к?рсе, олар?а ?атысы жо?. Кімде-кім олар?а ?орлы? айтса, [жазадан] ??тылады. Кім олар?а разы болып, олар?а ілессе…» деп айт?ан жерінен, с?зін б?ліп с?рады: «Уа, Алланы? елшісі, олармен со?ысу керек емес пе?». Ол: «Жо?, егер олар намаз о?итын болса», – деп жауап берді (Муслим). Джунада ибн ?бу Умайя былай деді: «Убада ибн ?с-Самит ауырып ?ал?анда, біз о?ан келіп: «Алла? са?ан шипа берсін! Пай?амбардан естіген хадистері?ізді? бірін айты?ызшы, Алланы? ?алауымен ол сізге пайдалы болады», – деді. Убада: «Пай?амбар бізді ?з орнына ша?ырды, біз о?ан ант бердік. Ол бізге: «Сіздерге ант етеміз, біз ?аласа? та, ?аламаса? та, бізге ?иын болса да, ?олымыздан келмесе де, ?мірші мал-м?лкімізді иемденіп алса да, б?рін ты?даймыз ж?не ба?ынамыз. Сондай-а? біз онымен билікке таласпаймыз». Сонда Пай?амбар: «Алла? хабарла?ан ашы? к?пірлік жасамаса», – деді (?л-Б?хари ж?не Муслим). Имам ?н-Н?у?уи (12/229) осы хадиске берген т?сіндірмесінде: «Б?л хадистегі к?пірлік с?здері Алла Та?аланы? діні ескертетін к?н?ларды білдіреді. Б?л хадисті? ма?ынасы: билеушімен билік ?шін дауласып, о?ан ?арсы шы?пау керек, егер ол шынайы к?пірлік жасамаса, оны Ислам негіздерінен білесіз. Егер ?мірші м?ны істесе, оны? ?рекеті ма??лданбайды ж?не о?ан а?и?атты еске салу керек. Алайда о?ан ?арсы шы?у ж?не онымен со?ысу м?сылман ??ламаларыны? бірауызды пікірі бойынша, тіпті билеуші деспот ж?не ?лкен к?н??ар болса да тыйым салын?ан. Б??ан к?птеген хадистер ай?ын д?лел. С?ннетті ?станушылар бірауыздан билеушіні жаса?ан к?н?лары ?шін биліктен кетіруге болмайды. ?алымдар м?ны? себебін м?ндай ?рекеттерді? м?сылмандар арасында ?ант?гіс пен алауызды? тудыруы м?мкін деп есептейді. Сонды?тан к?н??арды биліктен кетіруді? пайдасынан г?рі зияны к?п болады».