Hipnoz anlay?s?: elmi yanasma

Андрей Тихомиров Hipnoz anlay?s?: elmi yanasma

Giris

Insanlar min ill?rdir ki, hipnotik tipli Trans-a daxil olublar. Bir cox m?d?niyy?t v? dinl?rd? bu dusunc? formas? kimi q?bul edildi. Fars v? Hindistan yoga sehrbazlar? min ill?rdir dini m?qs?dl?r ucun hipnoz t?tbiq edir, barmaqlar?n?n h?r h?r?k?ti il? ozl?rini ekstatik transa sal?rlar. oz burnunuzun ucunda yax?ndan baxaraq; ayd?nd?r ki, mesmerizm fenomenini tetiklemek ucun ekzoterik t?sirl?r? ehtiyac yoxdur. Butun bu prosesl?rin ?sas m?qs?di, movzunun basqa bir obyekt, m?qs?d v? ya h?r?k?td?n x?b?rsiz v? ya laqeyd oldugu bir fikir v? ya fikir z?nciri t?r?find?n tamamil? m?nims?nildiyi bir abstraksiya v? ya konsentrasiya v?rdisini inkisaf etdirm?kdir. Hipnotik v?ziyy?tin t?svirinin ?n erk?n qeydin? 1027-ci ild? "Trans" haqq?nda yazan fars h?kimi Avicenna ' n?n yaz?lar?nda rast g?lm?k olar. Muasir hipnoz 18-ci ?srin sonlar?nda baslam?s v? "muasir hipnoz"un atas? kimi tan?nan alman h?kimi Franz Mesmer say?sind? populyarlasm?sd?r. O dovrd? hipnoz Mesmerin ad?n? das?yan "mesmerizm" olaraq bilinirdi. Hipnozun hipnoz ed?nd?n hipnoz edilmis bir insana axan bir nov mistik quvv? olduguna inan?rd?, lakin onun n?z?riyy?si hipnozda sehrli bir element olmad?g?n? iddia ed?n t?nqidcil?r t?r?find?n r?dd edildi.

Hipnozu v? ?laq?li hadis?l?ri izah ed?n muxt?lif n?z?riyy?l?r movcuddur. D?yisdirilmis v?ziyy?t n?z?riyy?l?ri hipnozu adi suur v?ziyy?tind?n f?rqli bir suur s?viyy?si il? xarakteriz? olunan d?yisdirilmis bir suur v?ziyy?ti v? ya trans kimi q?bul edir. ?ksin?, qeyri-dovl?t n?z?riyy?l?ri hipnozu muxt?lif yollarla plasebo effekti, terapevtl? qars?l?ql? ?laq?nin yenid?n t?yin edilm?si v? ya rollar?n m?cazi icras? formas? kimi q?bul edir.

Q?c?qlanan bag?rsaq sindromu v? menopoz ucun hipnoza ?saslanan mualic?l?r faktiki d?lill?rl? d?st?kl?nir. Hipnozun dig?r probleml?ri mualic? etm?k ucun istifad?si, m?s?l?n, siqareti buraxmaq kimi qar?s?q n?tic?l?r verdi. Hipnozun erk?n travman?n b?rpas? v? inteqrasiyas? ucun bir terapiya formas? kimi istifad?si elmi ?sas c?r?yanda mubahis?lidir. T?dqiqatlar gost?rir ki, insan hipnozu saxta xatir?l?rin formalasmas?na kom?k ed? bil?r v? hipnoz insanlar?n hadis?l?ri daha d?qiq xat?rlamas?na kom?k etmir.

Hipnoz, beynin yuxar? hiss?l?rinin inhib? fenomenl?rin? ?saslanan bir nov, yuxuya yax?n bir insan v? daha yuks?k onurgal? heyvan v?ziyy?tidir. 60 – c? ill?r? q?d?r.19-cu ?sr hipnoz haqq?nda fikirl?r xususi "mayel?rin" v? ya maqnit dalgalar?n?n-hipnozcu t?r?find?n yay?ld?g? iddia edil?n xususi c?r?yanlar?n ruhani f?rziyy?l?rin? ?saslan?rd?. Hipnoz haqq?nda mistik fikirl?r rus (V. M. Bekhterev, O. O. Mochutkovsky, A. A. Tokarsky v? basqalar?) v? frans?z (N. Bernheim v? J. Charcot) aliml?rinin ?s?rl?ri il? m?hv edildi. Hipnotik v?ziyy?t probleml?rinin elmi inkisaf?n?n baslang?c? bu aliml?rin adlar? il? ?laq?l?ndirilir. Hipnozun terapevtik ?h?miyy?tini mu?yy?nl?sdirdil?r v? t?klifin terapevtik m?qs?dl?r ucun psixoloji amild?n istifad? usulu kimi xususi rolunu ayd?nlasd?rd?lar. Ancaq hipnoz hadis?l?rind? h?l? cox sey ac?qlanmad?. Xususil? hipnoz v? t?klif s?hv?n qar?sd?r?ld?. Psixoloji istiqam?tin t?r?fdarlar? indi d? Bernheimin "hipnoz yoxdur, yaln?z t?klif var, t?klif oz-ozun? hipnozdur"kohn?lmis v? yanl?s movqeyin? sadiq qalmaga davam edirl?r. Bu vaxt hipnoz v? t?klif hadis?l?ri f?rqlidir: hipnoz v?ziyy?ti H?m insanlara, h?m d? heyvanlara xasd?rsa, sifahi t?klif? h?ssasl?q yaln?z insan?n daha yuks?k sinir f?aliyy?tinin xususiyy?tidir. T?klifin fizioloji t?r?fi izah?n? I. P. Pavlovun beyin yar?mkur?l?rinin siqnal funksiyas?, birinci v? ikinci siqnal sisteml?rinin daha yuks?k sinir v? insan f?aliyy?tind?ki qars?l?ql? ?laq?si haqq?nda t?liml?rind? tapd?.